API (Application Programming Interface), web tabanlı uygulamalarda ve programcılıkta sıklıkla kullanılan bir terimdir. Bu ifade Türkçeye “Uygulama Programlama Arayüzü” olarak geçmiştir. Pek çok farklı alanda kullanılan API arayüzleri, kullanıcıların veya sistem yöneticilerinin bazı özelliklere erişim sağlayabilmesi için kolaylık sağlamaktadır.
API (Application Programming Interface) Nedir?
Kullanıldığı programın verilerine, sunucu yazılımına ya da farklı türde programlara erişebilmek için ihtiyaç duyulan bağlantı arayüzüne API denir. Bir diğer ifade ile farklı yazılım sistemleri arasında veri ve işlevsellik transferini sağlayan arayüzdür. Genellikle bir uygulama tarafından sağlanan belirli fonksiyonlara, verilere veya hizmetlere diğer uygulamaların erişimini kolaylaştırır. API'ler, programcıların kendi uygulamalarını geliştirirken başka uygulamaların özelliklerini kullanmalarına olanak tanır. Bu yönüyle sınırlı görünen programlar API kullanımı sayesinde çok daha üstün özelliklere ve donanımlara sahip olabilir.
Bir tür sözleşme olarak da düşünebileceğimiz API'ler, uygulama geliştiricilere belirli bir yazılımın sunduğu hizmetlere nasıl erişileceği konusunda rehberlik eder. Dolayısıyla geliştiriciler kendi uygulamalarını oluştururken başkalarının yazılım kaynaklarından yararlanabilmektedir.
Örnek Bir Durum: Harita Servisi API'si
Düşünün ki bir mobil uygulama geliştiriyorsunuz ve kullanıcılara harita üzerinde konumlarını gösterme özelliği eklemek istiyorsunuz. Fakat kendi harita altyapınızı oluşturmak çok karmaşık ve kapsamlı bir çalışma gerektirecektir. Aynı zamanda karşılaşılacak maliyetler devasa miktarlara ulaşabilir. İşte burada, harita servisi sağlayan bir API kullanabilirsiniz.
Google Haritalar gibi bir harita servisi API'si kullanarak, uygulamanıza harita özelliklerini entegre edebilirsiniz. Bu durumda kullanıcılar konumlarını harita üzerinden görüntüleyebilir, rotalar oluşturabilir, yer işaretleri ekleyebilir veya Google Haritalar API'sinin diğer özelliklerinden yararlanabilir. Bu sayede kendi uygulamanızı geliştirirken harita işlevselliğinden kolayca faydalanabilirsiniz. Bu örnek, API'nin uygulama geliştiricilere farklı hizmetlerin entegrasyonunu sağlama yeteneğini göstermektedir. Şimdi, API'nin farklı alanlarda nasıl kullanılabileceğine bir göz atalım.
API Çeşitleri Nelerdir?
Kullanım Amaçlarına Göre API Çeşitleri
Dahili API'ler: Belirli kişilerce veya belirli bir şirketin departmanları için tanımlanan API'lerdir. Sadece belirli bir içerik veya grup tarafından kullanılır.
Herkese Açık API'ler (Open API): Herkesin kullanımına açık olan API'lerdir. Geniş bir kullanıcı kitlesine hitap eder ve genellikle şirketler arası bilgi alışverişini sağlar.
Partner API'ler: Belirli iş ortaklıklarıyla çalışan şirketler arasında bilgi ve sistem entegrasyonunu kolaylaştıran API'lerdir.
Mimarilerine Göre API Çeşitleri
REST API: HTTP protokolünü kullanarak çalışan ve URI adreslerini kullanarak veri tabanlarına erişen API'lerdir. JSON formatında veri taşıma özelliği sayesinde hafif ve kullanışlı bir yapıya sahiptir.
SOAP (Simple Object Access Protocol): XML formatını kullanarak veri transferini sağlayan ve güvenlik açısından daha sıkı bir yapıya sahip olan API mimarisidir. REST API'ye göre daha karmaşık olabilir ancak daha güvenli bir bağlantı sağlar.
API Nerelerde Kullanılır? API Kullanımına 6 Örnek
1- Sosyal Medya Entegrasyonu
Sosyal medya platformlarının API'leri, uygulama geliştiricilerine kullanıcıların profillerine erişme, paylaşımları görüntüleme ve hatta yeni içerik paylaşma imkânı sunar. Örneğin bir blog platformu, kullanıcıların yazılarını doğrudan sosyal medya hesaplarına paylaşmasını sağlamak için X veya Facebook API'lerini entegre edebilir. Dolayısıyla API'lerin kullanımından hem sosyal medya sayfası yönetenler hem de kullanıcılar yararlanabilmektedir.
2- Ödeme İşlemleri
Ödeme işlemlerini kolaylaştırmak için API'ler kullanılmaktadır. Ödeme sağlayıcılarının API'leri, e-ticaret sitelerine güvenli bir şekilde ödeme alabilme yeteneği kazandırır. Bu sayede kullanıcılar alışverişlerini sorunsuz bir şekilde tamamlayabilir ve ödeme işlemleri API aracılığıyla güvenli bir şekilde gerçekleşir.
3- Hava Durumu Bilgisi
Hava durumu servislerinin API'leri, uygulamalara anlık hava durumu bilgilerini entegre etme olanağı tanır. Bir hava durumu uygulaması, hava durumu bilgisine yer vermek isteyen herhangi bir web sitesi veya bir Android Widget'ı, kullanıcılara API aracılığıyla güncel hava durumu raporlarını sunabilir ve bu sayede kullanıcılar hızla mevcut hava koşullarını öğrenebilir.
4- E-Posta Entegrasyonu
Uygulamalara e-posta gönderme ve alma yeteneği kazandıran E-posta API'leri, e-posta servis sağlayıcılarının geliştirdiği API örneklerindendir. Örneğin bir müşteri ilişkileri yönetimi (CRM) uygulaması, kullanıcıların uygulama içinden e-posta ile iletişim kurmalarını sağlayan bir e-posta API'sini entegre edebilir.
5- Veri Analizi ve Raporlama
API'ler, veri analizi ve raporlama araçları ile entegre olarak, kullanıcılara anlamlı veriler sunma olanağı sağlar. Örneğin bir iş uygulaması, özel bir raporlama aracının API'sini kullanarak kullanıcılara özelleştirilmiş analitik verilere erişim imkânı tanıyabilir.
6- Sağlık Sektöründe Telemedicine Entegrasyonu
Sağlık sektöründe telemedicine (uzaktan tıp) uygulamaları için API'lerin hayati bir rol oynadığını söyleyebiliriz. Hastaneden randevu almak için kullanılan bir uygulama düşünelim. Bu uygulama sağlık hizmeti sağlayıcılarının randevu tarihlerini, hastaların sağlık kayıtlarını ve önceki muayene sonuçlarını entegre etmek için sağlık hizmeti API'lerini kullanabilir. Bu sayede hastalar tıbbi geçmişleri üzerinden telemedicine seanslarına daha etkili bir şekilde katılabilir ve sağlık profesyonelleri hastalarına daha iyi hizmet verebilir.